Nieuwe wetten en regels voor zzp’ers in 2026: dit moet je weten

De Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) is sinds 2016 van kracht om schijnzelfstandigheid te voorkomen. De wet beoordeelt de arbeidsrelatie tussen opdrachtgevers en zzp'ers en wordt sinds 1 januari 2025 weer gehandhaafd door de Belastingdienst. Aanvankelijk werd een ‘zachte landing’ geboden, met waarschuwingen in plaats van boetes. Vanaf 1 januari 2026 is dat voorbij: mocht de Belastingdienst bij een controle schijnzelfstandigheid vaststellen, dan kan het zijn dat loonheffingen alsnog worden opgelegd en daarbij ook boetes worden uitgedeeld. Let op: de Belastingdienst kan correcties opleggen met een terugwerkende kracht van maximaal vijf jaar, maar zal daarbij niet verder teruggaan dan 1 januari 2025.  

Ben je zeker van je arbeidsrelatie? 

Het is dus hoe dan ook van groot belang zeker te zijn van je arbeidsrelatie. Daartoe is met ingang van (waarschijnlijk) 1 juli 2026 de Wet VBAR van kracht, de Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden, die een helder toetsingskader moet bieden voor de vraag of iemand zelfstandig werkt of eigenlijk in verkapte loondienst.  

Zelfstandigen- en werkrelatietoets 

Die toets valt uiteen in twee delen: de zelfstandigen- en de werkrelatietoets. De zelfstandigentoets kijkt bijvoorbeeld of wordt gewerkt voor eigen rekening en risico, of je zaken als pensioen en arbeidsongeschiktheid zelf hebt geregeld. De werkrelatietoets kijkt naar hoe het werk is georganiseerd: bepaal je zelf wanneer, waar en hoe je werkt? Is er sprake van een hiërarchische verhouding? Daarnaast is er nog een rechtsvermoeden van werknemerschap geïntroduceerd: als je per uur minder verdient dan een vastgesteld uurtarief, voor 2026 waarschijnlijk 36 euro, dan gaat de fiscus ervan uit dat je werknemer bent.  

Bij twijfelgevallen is er een toetsingscommissie, die een bindende uitspraak kan doen.  

Om de fiscale verschillen tussen zelfstandigen en werknemers te verkleinen, is de overheid al enkele jaren bezig de zelfstandigenaftrek af te bouwen. Deze aftrekpost daalt komend jaar opnieuw aanzienlijk: van € 2.470 in 2025 naar € 1.200 in 2026. De afbouw gaat door tot 2027, dan zal die € 900 bedragen.  

Het heffingsvrije vermogen voor de inkomstenbelasting daalt van € 57.684 in 2025 naar € 51.396 in 2026. Je bent dus sneller belasting verschuldigd over je vermogen. Het fictief rendement voor beleggingen en overige bezittingen stijgt van 6 procent naar 7,78 procent. 

Volgens de huidige kabinetsplannen zijn zelfstandig ondernemers vanaf 2027 verplicht zich te verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. Ons advies: wacht niet tot de politiek een knoop doorhakt, maar regel nu iets voor als je door ziekte niet kunt werken. Want een ziekte wacht niet op de politiek en of – en hoe – die wet werkelijk wordt ingevoerd en vormgegeven.  

Vangnet van Zelfstandig Ondernemers  

Het vangnet van Zelfstandig Ondernemers is een waardevolle aanvulling op een eventueel verplichte AOV in de toekomst. Deze kun je gebruiken om de wachttijd van twee jaar van de verplichte AOV te overbruggen. Met het ondernemersvangnet van Zelfstandig Ondernemers regel je makkelijk en betaalbaar een maandelijkse schenking voor de eerste twee jaar dat je ziek bent, zodat je niet zonder inkomen komt te zitten.  

AOV tot je AOW 

In samenwerking met verzekeraar Insify biedt Zelfstandig Ondernemers nu ook een AOV tot je AOW-leeftijd. Deze blijvende AOV heeft een wachttijd van twee jaar, omdat je de voorziening gebruikt tijdens de wachttijd. Hierdoor wordt de premie voor de blijvende AOV heel aantrekkelijk. Via de combinatie van de crowdsurance schenkkring van Zelfstandig Ondernemers en de AOV tot AOW via Insify regel je dus een volledige dekking tot aan je pensioenleeftijd. 

Verschil maatschap en vof verdwijnt 

Wil je samen met collega’s gaan ondernemen? Er komen nieuwe regels voor de personenvennootschap. Het verschil tussen maatschap en vof gaat verdwijnen. De namen maatschap en vennootschap onder firma blijven bestaan, maar de verschillen verdwijnen. De vennoten zijn hoofdelijk (ieder voor het geheel) aansprakelijk voor de hele schuld. De vennoten mogen aanspraak op winst verpanden. De aansprakelijkheid bij een opdracht kan worden beperkt tot de vennoot aan wie de opdracht uitdrukkelijk is toevertrouwd. Dit wetgevingstraject bevindt zich nog in de beginfase, het zal nog even duren eer deze aanpassing door het parlement is goedgekeurd. 

Sociale onderneming krijgt betere regels  

De regelgeving voor bedrijven met sociale of maatschappelijke doelen wordt verbeterd. Er komt een nieuwe juridische vormgeving van sociaal ondernemerschap. Sociale ondernemingen kunnen de status van maatschappelijke BV (BVm) krijgen. Dit is geen nieuwe rechtsvorm, maar met de BVm kunnen maatschappelijke ondernemingen zich straks duidelijk herkenbaar maken. Zakelijke relaties weten dan dat ze met een bedrijf te maken hebben dat maatschappelijke impact boven het uitkeren van winst aan aandeelhouders stelt. De winst blijft zo voor een goed deel behouden voor het verder realiseren en uitbouwen van maatschappelijke impact.  

Verbod contante betalingen boven € 3.000  

Het kabinet wil een verbod op contante betalingen vanaf € 3.000. Handelaren mogen dit bedrag niet omzeilen via meerdere losse betalingen in bankbiljetten.   

Gegevens van mensen met schulden makkelijker uitgewisseld  

Overheidsorganisaties en gerechtsdeurwaarders gaan informatie uitwisselen over beslagen en verrekeningen van mensen met schulden. Om de gegevens makkelijker uit te wisselen komt er een gezamenlijk informatiesysteem voor onder andere gerechtsdeurwaarders, gemeenten, waterschappen, UWV, de Belastingdienst en het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIBO).    

Op dit moment is het nog niet duidelijk wanneer bovenstaande wetswijzigingen van kracht worden.